Gujarati Language Gujarati Shahityakaaro (ગુજરાતી સાહિત્યકારોની સફરે - અર્વાચીન યુગના સાહિત્યકારો)

Gujarati Language Gujarati Shahityakaaro (ગુજરાતી સાહિત્યકારોની સફરે - અર્વાચીન યુગના સાહિત્યકારો)




This content is framed by NIRMAL BARIA
અર્વાચીન યુગના સાહિત્યકારો
નોંધ - * મધ્યકાળ અને અર્વાચીન કાળને જોડતી કડીના કવિ કહેવાય છે
1. કવિ દલપતરામ - (૧૮૨૦-૯૮)
Ø જન્મ - વઢવાણ
Ø લોકહિતચિંતક
Ø કૃતિઓ - દલપતકાવ્ય: ભાગ ૧ અને ૨, જ્ઞાતિનબંધ, લક્ષ્મી, ભૂતિનિબંધ, તાર્કિક બોધ, મિથ્યાભિમાન, કાવ્યદોહન, દલપતપિંગળ, બાલવિવાહ નિબંધ, દૈવજ્ઞદર્પણ, શામળ સતરાઇ, કથન સપ્તશતી, ફાર્બસવિરહ
Ø કાવ્યદોહન - પ્રથમ ગુજરાતી કાવ્યસંગ્રહ
Ø તેને પોતાના મિત્ર ફાર્બસની યાદમાં 'ફાર્બસવિરહ' નામની કરૂણ પ્રશસ્તિ(કૃતિ) લખી
Ø પ્રથમ કૃતિ - બાપાની પીપળ
Ø નાટક - મિથ્યાભિમાન (પાત્ર-જીવરામ ભટ્ટ)
Ø પદ્યવાર્તા - ઊંટ અને શિયાળની વાર્તા, એક શરણાઇ વાળો, ભાદરવાનો ભીંડો
Ø નોંધ - * કવિ દલપતરામના પુત્ર ન્હાનાલાલને દયારામની પ્રાચીનતામાં મોતી વર્ષતા છેલ્લા રસ તરીકે ઓળખાવ્યા છે
2. અંબાલાલ દેસાઇ - શાંતિદાસ
3. અનંતપ્રસાદ વૈષ્ણવ - રાણકદેવી
4. અનંતરાય રાવળ - સાહિત્ય વિહાર, ગંધાક્ષત
5. અરદેશર ફરામજી ખબરદાર - કાવ્યોના સર્જક, પ્રતિકાવ્યોના સર્જક
Ø જન્મ - દમણ
Ø 'જયાં જયાં વસે એક ગુજરાતી, ત્યાં ત્યાં સદાકાળ ગુજરાત' - ગુણવંતી ગુજરાતનું ગાન ગાનાર
Ø કૃતિ - કલ્યાણિકા, ગાંધી બાપુનો પવાડો, કાવ્યરસિકા, વિલાસિકા, પ્રકાશિકા, કલિકા, રાષ્ટ્રિકા, ભજનિકા, રાસચંદ્રિકા, નંદનિકા, ભારતનો ટંકાર
6. આનંદશંકર બાપુભાઇ ધ્રુવ - પ્રબુદ્ધ જ્ઞાનમૂર્તિ
Ø જન્મ - અમદાવાદ
Ø કૃતિ - દિગ્દર્શન, કાવ્યતત્વ વિચાર, વિચારમાધુરી, સાહિત્યવિચાર, હિંદુ ધર્મની બાળપોથી, આપણો ધર્મ, હિંદુ (વેદ) ધર્મ,
7. ઇન્દુલાલ ગાંધી -
Ø જન્મ - મકનસર ગામ (મોરબી પાસે)
Ø કવિ, વાર્તાકાર અને નાટ્યકાર
Ø કૃતિ - આંધળી માનો કાગળ, તેજરેખા, શતદલ, જીવનનાં જળ, અપંગ માનવતા, પથ્થરનાં પારેવાં, પલટાતાં તેજ
8. ઇન્દુલાલ યાજ્ઞિક - વરઘોડો, ભોળા શેઠનું ભૂદાન
9. ઇશ્વર પેટલીકર - (૧૯૧૬-૮૩).
Ø જન્મ - પેટલી (તા.પેટલાદ)
Ø તળપદી શૈલીના સાહિત્યકાર, વાર્તાકાર, નવલકથાકાર
Ø 'સંસાર' માસિક દ્વારા સામાજિક પ્રશ્નો ઉકેલવાનો પ્રયત્ન કર્યો હતો
Ø નવલકથા - ધરતીનો અવતાર, જનમટીપ, કળિયુગ, મારી હૈયાસગડી ભાદ ૧-૨, તરુણા ઓથે ડુંગર, યુગના એંધાણ, લાક્ષાગૃહ
Ø વાર્તાસંગ્રહો - લોહીની સગાઇ, અભિસારિકા, ભવસાગર, તાણાવાણા, કાશીનું કરવત
Ø ગદ્યકૃતિ - ધૂપસળી, લોકસાગરને તીરે તીરે, આચાર્યોનું અનુશાસન
10. ઉમાશંકર જોષી - વિશ્વશાંતિના કવિ
Ø જન્મ - બામણા
Ø ૧૯૬૮માં 'નિશીથ' કાવ્યસંગ્રહ માટે ભારતીય જ્ઞાનપીઠ એવોર્ડ મેળવ્યો હતો
Ø 'સંસ્કૃતિ' માસિકના સંપાદનમાં મહત્વનું પ્રદાન
Ø કુલપતિ - ગુજરાત યુનિ. ના
Ø ઉપકુલપતિ - શાંતિનિકેતન યુનિ. ના
Ø પ્રમુખ - રાષ્ટ્રીય સાહિત્ય અકાદમી ના
Ø કાવ્યસંગ્રહો - ગંગોત્રી, નિશીથ, આતિથ્ય, વિશ્વશાંતિ, પ્રાચીના, વસંતવર્ષા, અભિજ્ઞા, સપ્તપદી ધારાવસ્ત્રો
Ø વાર્તાસંગ્રહ - વિસામો, શ્રાવણી મેળો
Ø નાટયસંગ્રહ - શહીદ, સાપના ભારા
Ø ગદ્યકૃતિ - ઉઘાડી બારી, કેળવણીનો કીમિયો, ગોષ્ઠિ, પારકાં જણ્યાં (નવલકથા)
11. કનૈયાલાલ મુનશી - સ્વપ્નદ્વષ્ટા (૧૮૮૭-૧૯૭૧)
Ø જન્મ - ભરૂચ
Ø કાર્ય ક્ષેત્ર - સાહિત્યસર્જન, રાજનીતિ, ઇતિહાસ, વકીલાત, ભારતીય અસ્મિતાના મૂલ્યોની પ્રસ્થાપના
Ø હૈદરાબાદ(નિઝામ) રાજયના ભારત સંઘમાં સફળ પૂર્વક વિલીનીકરણ કર્યું
Ø વકીલાતની સાથે સાથે 'ઘનશ્યામ' ઉપનામે અને પછી સ્વનામે લેખન શરૂ કર્યું
Ø સ્થાપક - 'ભારતીય વિદ્યાભવન'
Ø રાજયપાલ - ૧૯૫૨ થી ૧૯૫૭ સુધી ઉત્તરપ્રદેશના રાજયપાલ રહ્યા
Ø કેન્દ્ર સરકાર - માં ૧૯૫૦ - ૧૯૫૨ સુધી પ્રધાનપદે રહ્યા
Ø નવલકથા - પાટણની પ્રભુતા, ગુજરાતનો નાથ, જય સોમનાથ, પૃથિવીવલ્લભ, વેરની વસુલાત, તપસ્વિની, કૃષ્ણાવતાર, સ્વપ્નદ્રષ્ટા, રાજાધિરાજ
Ø નાટકો - છીએ તેજ ઠીક, કાકાની શશી, ધ્રુવસ્વામિની
Ø આત્મકથા - અડધે રસ્તે, શિશુ અને સખી, સીધાં ચઢાણ, મધ્વરણ્ય, સ્વપ્ન સિદ્ધિની શોધ (આત્મકથા રજૂ કરેલ છે)
12. કાકા સાહેબ કાલેલકર - દત્તાત્રેય બાલકૃષ્ણ કાલેલકર (૧૮૮૫-૧૯૮૧) (સવાઇ ગુજરાતી)
Ø જન્મ - સતારા (મહારાષ્ટ્ર)
Ø ઉત્તમ નિબંધકાર
Ø મહાત્મા ગાંધીએ તેમને 'સવાઇ ગુજરાતી' નું બિરૂદ આપ્યું હતું
Ø કૃતિ - જીવન ભારતી, જીવન વિકાસ, જીવન સંસ્કૃતિ, જીવન પ્રદિપ, જીવન ચિંતન, જીવન લીલા, જીવનનો આનંદ, રખડવાનો આનંદ, ઓતરાતી દિવાલો, સ્મરણયાત્રા, હિમાલયનો પ્રવાસ, ઊગમણે દેશ જાપાન, જીવતા તહેવારો, પૂર્ણ રંગ
13. કિશનસિંહ ચાવડા -
Ø જન્મ - ભાંજ (સુરત)
Ø નિબંધકાર, વાર્તાકાર, ચરિત્રકાર
Ø કૃતિ - હિમાલયની પદ યાત્રા, શર્વરી, ધરતીની પુત્રી , કુમકુમ, જિપ્સીની આંખે, તારામૈત્રક, અમાસના તારા, અમાસથી પૂનમ ભણી
14. કિશોરલાલ મશરૂવાળા -
Ø જન્મ - મુંબઇ
Ø શ્રેયાર્થી સાહિત્યકાર, વિચારક, તત્વચિંતક, ગાંધીજીના શિષ્ય
Ø કૃતિ - સંસાર અને ધર્મ, સંમૂળી ક્રાંતિ, સ્ત્રી પુરુષ મર્યાદા, રામ અને કૃષ્ણ, કેળવણીના પાયા, કેળવણી વિકાસ, સહજાનંદ સ્વામી, બુદ્ધ અને મહાવીર
15. કૃષ્ણલાલ શ્રીધરાણી -
Ø જન્મ - ઉમરાળા (ભાવનગર)
Ø કવિ અને નાટ્યકાર
Ø કાવ્યસંગ્રહ - પુનરપિ, કોડિયા
Ø નાટ્ય રચના - પદ્મિની, પિયાગોરી, વડલો, મોરનાં ઇંડાં
16. કેશવલાલ ધ્રુવ -
Ø કૃતિ - મેળની મુદ્રિકા, સાહિત્ય અને વિવેચન


For more details G.k
Visit

www.gyanir.blogspot.in